دستورالعمل ساخت و ساز در پهنه های گسلی

مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی، پیش‌نویس "ضوابط ساخت و ساز در پهنه‌های گسلی کلانشهرها" را با همکاری استادان دانشگاه‌ها، مهندسان صاحب‌نظر در حرفه و پژوهشگران همکار در مرکز در قالب منتخبینی از کمیته اجرایی آیین‌نامه طراحی ساختمان‌ها در برابر زلزله - استاندارد 2800 ایران، تدوین نمود.
مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی در راستای مصوبات شورایعالی شهرسازی و معماری ایران و دستور وزیر راه و شهرسازی، همچنین انجام رسالت خود در تهیه و تدوین ضوابط و دستورالعمل‌های مورد نیاز جامعه مهندسی به منظور ارتقای سطح دانش فنی و حرفه‌ای مهندسان و حرفه‌مندان و نظر به عدم وجود "ضوابط ساخت و ساز در پهنه‌های گسلی کلانشهرها"، تدوین این ضابطه را در دستور کار خود دارد.
یکی از مهمترین الزامات توسعه پایدار در شهرهای لرزه‌خیز عملیاتی نمودن برنامه‌های مدیریت کاهش خطرپذیری لرزه‌ای در سیاست‌ها و برنامه‌ریزی‌های شهری بوده و بالطبع یکی از نگرانی‌های مدیریت شهری، عدم تطابق مکان‌یابی، نوع کاربری‌ها و ضوابط احداث ساختمان و زیر ساخت‌های عمرانی شهر با نقشه پهنه گسل‌های اصلی و فرعی شهر است. همواره جابه‌جایی سطحی گسل در هنگام زلزله، تأثیر شدید و مخربی روی سازه‌های احداث‌ شده بر آن دارد و در زلزله‌های گذشته، مواردی از تأثیر زلزله بر ساختمان‌ها، مستحدثات و شریان‌های حیاتی مشاهده شده که بررسی شواهد آنها برای مشخص‌کردن اقدامات پیشگیرانه به منظور کاهش خسارات و تلفات ناشی از زلزله الزامی است. با توجه به بررسی‌های موجود، می‌توان با رعایت فاصله مناسب از گسل‌‌های فعال، از تخریب ساختمان جلوگیری و تلفات جانی ناشی از آن را کاهش داد. بنابراین وجود ضوابط برای ساخت ساختمان در پهنه‌های اطراف گسل الزامی بوده و عدم ساخت‌ و ساز در اطراف گسل‌های فعال، می‌تواند آسیب‌های وارده به سازه‌ها را کاهش دهد.

 با توجه به اینکه در جلسه مورخ 95/05/25 شورای عالی شهرسازی و معماری ایران، نقشه‌های پهنه‌های گسلی شهر تهران، حریم و محدوده‌های آن مورد تصویب قرار گرفته، در راستای مصوبات شورای مذکور و دستور مقام عالی وزارت به دلیل فقدان ضوابط ویژه برای ساخت و ساز در پهنه‌های گسلی برای شهرها، مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی اقدام به تدوین ضوابط ساخت ‌و ساز در پهنه‌های گسلی شهرها متناسب با شرایط اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی در قالب کمیته‌ای متشکل از استادان دانشگاه‌ها، مهندسان صاحب نظر در حرفه و پژوهشگران همکار در مرکز نموده است. کمیته مذکور با حمایت و توجه ریاست محترم مرکز از اواخر سال 1395 آغاز به فعالیت نموده و در اولین گام ضوابط و مقررات مربوط به ساخت ‌و ساز در پهنه‌‌بندی گسل‌ها در سایر کشورها را از جمله مقررات مربوط به ساخت‌وساز در پهنه‌‌بندی گسل‌ها که برای اولین‌بار در سال 1972 در کالیفرنیا با عنوان مقررات آلکویست-پریولو، با هدف کاهش خطر گسلش سطحی از طریق همکاری بین شهرداری‌ها، مراجع کنترل و صدور پروانه، مدیران بحران، متخصصان علوم زمین و مالکان زمین‌های واقع روی گسل تدوین شد، مورد بررسی قرار داد.

با توجه به اهمیت موضوع، این کمیته تنها به بررسی ضوابط یاد شده اکتفا ننموده و مطالعات انجام شده در این زمینه از جمله ضوابط کشورهای آمریکا، نیوزلند، ژاپن، یونان ، .... و همچنین آخرین دست‌یافته‌های علمی منتج از رساله‌های مقطع دکتری دانشگاه‌ها و جدیدترین مقالات معتبر در زمینه مذکور را مورد بحث و بررسی قرار داده است. پس از بررسی مطالعات و تجارب سایر کشورها، پیش‌نویس ضوابط ساخت و ساز در پهنه‌های گسلی کلانشهرها در طول قریب به 2 سال تلاش مداوم و مستمر و بیش از 20000  نفر- دقیقه کار کارشناسی توسط اعضای کمیته، تهیه گردید.

در ادامه می توانید این دستورالعمل ( چاپ اول پاییز 1400) را از لینک زیر دانلود نمایید.

دانلود

منبع= BHRC